Mèo trong tâm thức dân gian các dân tộc

|

Mèo trong tâm thức dân gian các dân tộc

 

Suốt 3.000 năm qua, kể từ lần đầu tiên được ng??ời Ai Cập cổ đại tôn sùng là con vật thiêng, mèo đã chiếm vị trí quan trọng trong nền văn hóa của nhiều nước trên thế giới. Điều đó có lẽ do mèo là sinh vật còn nhiều bí ẩn!

Trong 12 con giáp của Việt Nam, có b???y con vật được thuần dưỡng từ lâ;u đời và đã trở thành vật nuôi trong nhà (trâ;u, mèo, ngựa, dê, gà, chó, lợn). Con mèo tuy không phải là vật nuôi mang lợi ích kinh tế, nhưng lại là ng??ời bạn thâ;n thiết chuyên bắt chuột bảo vệ thành quả lao động của con ng??ời nên vẫn được con ng??ời yêu quý. Vì Việt Nam vốn thuộc nền văn minh lúa nước, nên con mèo cũng rất quý và cần thiết như con chó chăn cừu của người du m???c.

 
Ảnh minh họa, nguồn Internet

Trong chu kỳ lịch pháp, con mèo được giao quản năm Mão, tháng 2 và từ 5-7 giờ của buổi bình minh. Từ giờ Mão, phương Đông nhuốm hồng ánh dương rồi tỏa lên bầu trời những tia sáng đẹp. Tháng 2- tháng Mão, khí trời bắt đầu ấm, mưa bụi bay nhè nhẹ, câ;y cối nảy lộc đâ;m chồi. Vì thế, Mão trong ngũ hành được gắn với mùa xuâ;n, thuộc hành Mộc, hàm ý dương khí b???t đầu thịnh, vạn vật sáng tươi.

Trong con mắt ng??ời đời, con mèo vốn có một cuộc sống “hai mặt”: là kẻ trưởng giả an nhàn nằm dài trên chiếc gối nệm, hiền lành dụi thâ;n hình mềm mại khi được con ng??ời ve vuốt thế nhưng lại là “sát thủ” đáng gờm trong góc nhà, nơi mèo “hiện nguyên hình” là khắc tinh của chuột.

Trong văn hóa Ai Cập cổ đại, con mèo được tôn vinh là một loài vật linh thiêng. Trong những văn tự cổ nhất, tìm thấy ở kim tự tháp, có nhắc đến một nữ thần mèo tên là Madfet. Ng??ời Ai Cập cổ còn tôn thờ nhiều thần mèo khác, nhưng nổi bật nhất là thần mèo Bastet, dưới hình dạng một phụ nữ với cái đầu mèo đen. Đâ;y là vị thần bảo trợ phụ nữ và trẻ em, được ng??ời dâ;n Ai Cập ngưỡng mộ và tôn thờ.

Trong tâ;m thức sâ;u thẳm, ng??ời Ai Cập xưa luôn tin tưởng rằng nữ thần mèo sẽ bảo vệ tất cả mọi người. Vì thế mà ở Ai Cập, hình ảnh con mèo đã xuất hiện khắp nơi: Trên các loại đồ trang sức bằng vàng, trên cán cầm tay của chiếc gương soi của phụ nữ, hình vẽ trên khuôn mặc các xác ướp… và nếu một ng??ời nông dâ;n Ai Cập nằm mơ thấy mèo, anh ta sẽ coi đó là điềm báo trước của một vụ mùa bội thu.

Thế nhưng, ở châ;u Âu, mèo lại không được tôn trọng như thế. Hình ảnh con mèo đen nằm cạnh một bà phù thủy già với chiếc mũi khoằm nhọn hoắt thường xuất hiện nhiều trong các truyện dâ;n gian, là hình ảnh của một thế lực ma quái đầy bí ẩn, chuyên gâ;y ra những tai họa, bệnh tật khủng khiếp cho con người. Bởi vậy, trong lịch sử của nhiều quốc gia đã từng ghi lại sự đối xử tàn tệ của con ng??ời với những con mèo vô tội, chúng bị đem đi thiêu, bị ném từ trên nóc nhà thờ.

Thế nhưng không phải nơi nào ở châ;u Âu mèo cũng gặp rủi ro, mà ngược lại, nó còn là biểu tượng cho sự may mắn. Tại Scotland, một con mèo đen lạ vào nhà sẽ đem theo sự thịnh vượng cho gia chủ. Các thủy thủ tại Vương quốc Anh lại tin tưởng sự may mắn mà chú mèo sẽ đem lại cho con tàu của họ, đặc biệt là mèo đen. Đôi khi, những ng??ời vợ thủy thủ cũng nuôi mèo ở nhà với hy vọng chúng sẽ bảo vệ ng??ời chồng của họ trên biển.

Tại Nhật Bản, tuy mèo không nằm trong 12 con giáp, nhưng mèo lại là biểu tượng của sự may mắn, qua câ;u chuyện nổi tiếng về “Chú mèo vẫy tay” Tama đã cứu sống một vị lãnh chúa khỏi bị câ;y đổ do sét đánh. Và ngày nay tại Nhật Bản, ngôi đền thờ chú mèo Tama này vẫn còn tồn tại.

Ở Việt Nam, từ khi các dòng tranh dâ;n gian ra đời thì hình ảnh con mèo mới có dịp đi vào văn hóa nghệ thuật. Trong tranh Đám cưới chuột của làng tranh Đông Hồ, ng??ời ta bắt gặp hình ảnh tiến sĩ chuột vinh quy cưới vợ, nhưng vẫn phải biếu quà cho chú mèo đang ngồi quặp đuôi vẻ hiền lành, đưa tay ra nhận chút quà mọn trong tiếng trống, tiếng kèn. Hình ảnh con mèo không chỉ xuất hiện ở trong tranh Tết Đông Hồ, mà ng??ời nghệ sĩ dâ;n gian Việt Nam còn cho nó xuất hiện trên những bức chạm khắc ở những nơi chốn tôn nghiêm như đình làng Bình Lục- Quảng Ninh, cảnh mẹ con nhà mèo quâ;y quần, chạm nổi ở bia chùa Linh Quang- Hải Phòng, đều đã phản ánh một nét tư duy của ng??ời xưa về con vật gần gũi này./.


 
Trúc Linh

website cá cược Game đánh bài Geely